Hoe kan een werkgever ervoor zorgen dat z’n medewerkers plezier houden in hun werk, vaardigheden blijven ontwikkelen en gezond blijven? Dat is de hamvraag voor menig ondernemer. Niet voor niets is het inzetbaar houden van bestaande medewerkers het belangrijkste beleidsthema voor 2020, zo blijkt uit het onderzoek HR-trends 2019-2020 van Performa, in samenwerking met Berenschot en Afas Software.
Maatregelen blijven achter
Het onderwerp mag dan volop in de belangstelling staan, toch is duurzame inzetbaarheid voor veel bedrijven nog lang geen integraal onderdeel van de bedrijfsvoering, blijkt uit het Nationaal Onderzoek Duurzame Inzetbaarheid 2019. Bijna 70% van de onderzochte organisaties zegt dat het thema hoog op de agenda staat, maar in de praktijk blijven maatregelen achter. Slechts 36 procent geeft aan dat het management medewerkers goed informeert en inspraak geeft. En maatwerkafspraken over ontwikkeling, opleidingsmogelijkheden en autonomie hollen achteruit. In 2018 vond nog 64% van de ondervraagden dat er volop opleidingsmogelijkheden waren. In 2019 was dat nog maar 57%. En in 2018 vond nog 47 procent van de respondenten dat de meeste medewerkers in hun organisatie zelf kunnen beslissen hoe ze hun werk uitvoeren. In 2019 is dit percentage gedaald naar 40 procent.
Oordeel niet te snel
“Dat is onbegrijpelijk”, zegt prof. dr. Aukje Nauta. “Het blijft wonderlijk dat bedrijven zo weinig doen om de duurzame inzetbaarheid van hun medewerkers te vergroten. Het loont namelijk enorm.” Het hoveniersbedrijf van Douwe Snoek in Grou met 125 medewerkers is zo’n voorbeeld, zegt Nauta. “Toen een medewerker niet meer kwam opdagen, adviseerde de arbodienst Douwe om, conform de Wet Verbetering Poortwachter, brieven te schrijven zodat hij deze medewerker kon ontslaan. Maar toen ontdekte Douwe waarom deze man niet kwam: vanwege een zelfmoordpoging. Hij is met hem gaan praten en ontdekte dat deze medewerker kampte met een vechtscheiding.”
Daling in verzuim van 3,2 naar 0,8 procent
Sindsdien is bij Douwe het kwartje gevallen. Nauta: “Als hij nu merkt dat een medewerker zich ongewoon gedraagt, dan gaat hij in gesprek. Hij ziet z’n medewerkers bovendien als een voetbalteam. Ook hoveniers – die een zwaar beroep uitoefenen – verdienen verzorging. Daarom komt wekelijks de fysiotherapeut langs voor massages. Een diëtiste geeft voedingsadvies en psychologen geven coaching. Alles bij elkaar kost dit Douwe zo’n 25.000 euro per jaar. Maar het verzuim is gedaald van 3,2 naar 0,8 procent.”
Geen rocket science
Moeilijk en duur hoeft het volgens Nauta niet te zijn om medewerkers duurzaam inzetbaar te houden. “Het is geen rocket science hoor”, zegt ze. “Medewerkers hebben in de basis behoefte aan competentie, autonomie en verbinding. Dat is nú zo, en dat was in het verleden zo. Mensen willen iets kunnen en dat inzetten in hun werk, ze willen een bepaalde mate van vrijheid in hun werk zodat ze dit naar eigen inzicht kunnen uitvoeren. En ze hebben behoefte aan verbinding met collega’s, leidinggevenden en de organisatie. We weten al decennia lang dat deze punten belangrijk zijn om medewerkers fit, blij en gezond te houden.”
Gelukkige medewerkers
Werkgevers die ervoor zorgen dat deze elementen terugkomen in het werk, zullen merken dat medewerkers hierdoor gelukkiger en meer betrokken zijn, minder verzuimen en productiever werken. Nauta: “Medewerkers moeten kunnen groeien in plaats van slijten door hun werk. Ieder mens wil zich kunnen ontwikkelen en z’n competenties inzetten om iets nieuws te leren. Dat geldt voor hoog- én laagopgeleiden. Als mensen worden uitgedaagd om net iets verder te reiken dan ze altijd deden en ze dat dan ook nog voor elkaar krijgen, dan gaat het motortje draaien. En als ze dan ook nog zoveel mogelijk zelf mogen bepalen hoe ze hun werk het beste kunnen uitvoeren, en ze hebben een fijne baas en collega’s die hen steunen, dan worden ze daar heel gelukkig van.”
Duurzame inzetbaarheid levert geld op
Het levert bovendien harde euro’s op. Gezonde en gelukkige medewerkers besparen bedrijven kosten als doorbetaling bij ziekte, re-integratie en productieverlies. Wanneer we weten dat een verzuimdag een werkgever gemiddeld zo’n 250 euro kost (ArboNed), kan aandacht voor duurzame inzetbaarheid aardig wat besparingen opleveren. Daarnaast zorgen gezonde medewerkers voor een hogere productiviteit. Als een bedrijf met honderd medewerkers de productiviteit van zijn medewerkers met 1 procent verhoogt, levert dit al een omzetstijging van 95 duizend euro per jaar op, blijkt uit een doorrekening van CapGemini in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken. Investeringen worden zelfs op korte termijn al terugverdiend.
Prof. dr. Aukje Nauta is organisatiepsycholoog en bijzonder hoogleraar 'Enhancing Individuals in a Dynamic Work Context' aan de Universiteit Leiden.
Bron: FD 28 januari 2020